Οι παλινδρομήσεις των οικονομιών

Οι παλινδρομήσεις των οικονομιών

Flip-flops of Economics

by Richard Wolff.

Published on January 18, 2009

Το επαγγελματικό οικονομικό κατεστημένο των ΗΠΑ –τα μέλη του αυτοαποκαλούνται «το κυρίαρχο ρεύμα»– δεν οδηγεί ποτέ. Πάντα ακολουθεί. Πριν από τη Μεγάλη Ύφεση οι κατεστημένοι οικονομολόγοι υιοθέτησαν πειθήνια αυτό που αποκαλούσαν «νεοκλασική οικονομική». Υποστήριζαν ότι η οικονομική «επιστήμη» έδειχνε ότι οι επικερδείς επιχειρήσεις ωφέλησαν ολόκληρη την κοινωνία...

Μετά το 1929, όταν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι ελεύθερες αγορές αντιμετώπιζαν τη Μεγάλη

Ύφεση, οι επιχειρηματίες σε μεγάλο βαθμό μεταστράφηκαν και υποστήριξαν τη μαζική κρατική

παρέμβαση για να «επιδιορθωθεί» η κατεστραμμένη οικονομία (όπως γίνεται πάλι σήμερα). Εκτός από ορισμένους σκληροπυρηνικούς, οι επαγγελματίες οικονομολόγοι ακολούθησαν γρήγορα και αντέστρεψαν την «επιστήμη» τους... Η κυρίαρχη οικονομική έγινε κεϋνσιανή από τα τέλη της δεκαετίας του ’30 μέχρι τη δεκαετία του ’70. Σε όλα τα κολλέγια διδάσκονταν οι οικονομικοί κύκλοι (ο εξευγενισμένος όρος για τη χρόνια αστάθεια του καπιταλισμού)...

Στη δεκαετία του ’70 το κυρίαρχο ρεύμα άλλαξε πάλι. Η κεϋνσιανή οικονομική απέτυχε να αποτρέψει ή να ξεπεράσει τους καπιταλιστικούς οικονομικούς κύκλους στις ΗΠΑ. Η νομισματική και η δημοσιονομική πολιτική δεν προσέφεραν την ευημερία, την ανάπτυξη και τη σταθερότητα που υποσχέθηκαν οι κεϋνσιανοί. Εντωμεταξύ, οι αμερικανικές επιχειρήσεις είχαν γίνει αρκετά πλούσιες και ισχυρές –ενώ οι μνήμες της Μεγάλης Ύφεσης είχαν ξεθωριάσει αρκετά – για να υπονομεύσουν τις κυβερνητικές ρυθμίσεις και ελέγχους που προέκυψαν από τη Μεγάλη Ύφεση. Επειδή οι επιχειρήσεις αντιτίθονταν στις κυβερνητικές παρεμβάσεις που περιόριζαν τα κέρδη, τα επιχειρηματικά συμφέροντα προώθησαν την υποψηφιότητα Ρέηγκαν για την προεδρία. Οι μόνιμες υπηρεσίες του στα επιχειρηματικά συμφέροντα τον έκαναν κατάλληλο για να ανατρέψει το Νιου Ντηλ. Οι περικοπές φόρων, ιδιαίτερα των πλουσίων και των εταιριών, και η απορρύθμιση της αγοράς έγιναν υμνωδίες για τους κορυφαίους πολιτικούς και στα δύο κόμματα. Η επιχειρηματική Αμερική συνέχιζε τον προ του 1929 εορτασμό των ιδιωτικών εταιριών και των ελεύθερων αγορών.

Οι ακαδημαϊκοί οικονομολόγοι ακολούθησαν για άλλη μια φορά. Τα εγχειρίδια, u964 ôα συνέδρια και οι βιβλιογραφίες άλλαξαν ξανά. Τα κεϋνσιανά οικονομικά απορρίφθηκαν, τα νεοκλασικά βρέθηκαν πάλι στο προσκήνιο και ο Μίλτον Φρήντμαν ήταν ο νέος γκουρού...

Τόσο πλήρης ήταν η υιοθέτηση των νεοκλασικών οικονομικών από τους ακαδημαϊκούς, ώστε πολύ λίγοι φοιτητές μάθαιναν κάτι για την αστάθεια του καπιταλισμού... Οι οικονομολόγοι των κυβερνήσεων Μπους ήταν δημιουργήματα μιας οικονομικής εκπαίδευσης που τους έκανε ανίκανους να αντιμετωπίσουν τη σημερινή μαζική καπιταλιστική κατάρρευση. Έτσι, 1) απέτυχαν να προβλέψουν ή να παρεμποδίσουν την κρίση, 2) περίμεναν για μεγάλο διάστημα προκειμένου να δράσουν ενώ ξεδιπλώνονταν η κρίση στο τελευταίο διάστημα του 2007 και 2008, και 3) πρότειναν τη μία μετά την άλλη μεσοβέζικη και αναποτελεσματική κυβερνητική πολιτική από τα μέσα του 2008. Οι οικονομολόγοι που έχει μαζέψει ο Ομπάμα είναι παραδείγματα της ίδιας ανίκανης γενιάς.

Η ντροπιαστική ιστορία του οπορτουνισμού του επαγγέλματος μπορεί να περιγραφεί καλύτερα από την ετήσια σύνοδο της ΑΕΑ (American Economics Association) του Ιανουαρίου 2009. Το τέλος του 2008, είδε τις μεγάλες επιχειρήσεις να λαμβάνουν τρισεκατομμύρια δολάρια κρατικής βοήθειας. Οι κορυφαίοι κατεστημένοι οικονομολόγοι στη σύνοδο της ΑΕΑ, ανακοίνωσαν δειλά τα προηγούμενα λάθη τους και υποστήριξαν την επιστροφή στον κεϋνσιανισμό. Οι νεοκλασικοί οικονομολόγοι είδαν τις καριέρες τους να κινδυνεύουν και έδρασαν γρήγορα... Όπως πολλοί ξαναγεννημένοι χριστιανοί, έτσι και οι ξαναγεννημένοι κεϋνσιανοί, θα επανακάμψουν χωρίς αμφιβολία όταν εμφανισθούν τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Για να συνοψίσουμε, οι επαναλαμβανόμενες ταλαντεύσεις μεταξύ νεοκλασικών και κεϋνσιανών οικονομικών στον καθορισμό του επικυρίαρχου ρεύματος αποκαλύπτουν την οπορτουνιστική υποταγή του επαγγέλματος στις ανάγκες του επιχειρηματικού κόσμου...